අග්‍රාමාත්‍ය නිල නිවස - නුවරඑළිය

ව්‍යවස්ථා සම්පාදකයෙකු වූ පී.ඒ. ලෝරන්ස් (P.A. Lowrance) නම් ඉංග්‍රීසි ජාතිකයා විසින් ක්වීන්ස් එළිසබෙත් ඩ්‍රයිව් (Queen Elizabeth Drive) හි ඉදි කළ බංගලාව, වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාවේ අග්‍රාමාත්‍යවරයාගේ නුවරඑළියේ ග්‍රෑන්ඩ් හෝටල් පාරේ අංක 41 හි පිහිටි නිල නිවස්නයයි. එය ප්‍රයිම් මිනිස්ටර්ස් ලොජ් (Prime Minister’s Lodge) ලෙස ද හඳුන්ව යි. එය බ්‍රිතාන්‍ය වාස්තු විද්‍යා ලක්ෂණ සහිතව නිමවා ඇති අතර, විශේෂයෙන් බ්‍රිතාන්‍ය වාස්තු විද්‍යාවේ වික්ටෝරියානු ගෘහ නිර්මාණ ලක්ෂණ මෙම ගොඩනැගිල්ල තුළින් ඉස්මතු වේ.

මෙම අගමැති මැදුර අක්කර 35කින් යුතු ඉඩමක ඉදි කර තිබේ. ඉංජිනේරු ගඩොල් සහ සිමෙන්ති බදාමයෙන් මෙම දෙමහල් මැදුරේ බිත්ති නිම කර ඇත. සිමෙන්තියෙන් සහ දැවවලින් ගෙබිම සකස් කර ඇත. මෙම දැව බොහෝ විට එංගලන්තයේ සිට නැව් මගින් මෙරටට ප්‍රවාහනය කර ගත් ඕක් දැව විය හැකි බව අනුමාන කරයි. කයිරුව සිමෙන්ති බදාමයෙන් නිම කර තිබේ. බිත්ති ගඩොලින් බැඳ රළු සිමෙන්තියෙන් ඉහළ මාලයේ පිටත බිත්ති සඳහා කපරාරුව යොදා ගෙන තිබේ. පහළ මාලයේ පිටත බිත්ති සඳහා සාමාන්‍ය ඉංජිනේරු ගඩොල් දෘශ්‍ය වන ලෙස කුස්තුර පිරවීම සිදු කර තිබේ. අභ්‍යන්තර බිත්ති සුමට කපරාරුව මගින් නිමවා තිබේ.

සිරිමතීපාය අරලියගහ මන්දිරය නුවරඑළිය මන්දිරවල සමරු මුද්දර

සතර පලයේ වහල සහ දෙපල වහල කොටස්වලින් වහල නිර්මිත වේ. රට උළු යොදා රට අළු කුමේර යොදා ඇත. දැව සහ වීදුරුවලින් නිර්මිත දොර පියන් සහ ජනේල වේ. ඇතැම් උළුවහු රාමු දැවයෙන් නිර්මිත බොරදම්වලින් අලංකාර කර තිබේ. පිටතට විවෘත වන දොරවල් හතරැස් රාමුව වන අතර ඉහළින් ඕවලාකාර හැඩැතිව දොර තීරුව (Reveals) නිර්මාණය කර තිබේ. ජනේල සියල්ල ම හතරැස් රාමුව වන අතර ඉහළින් ඕවලාකාර ජනෙල් තීරුව (Reveals) නිර්මාණය කර ඇත.

ප්‍රධාන පිවිසුම් ආලින්දය, අභ්‍යන්තර පිවිසුම, අමුත්තන්ගේ වැසිකිළිය (Powder Room), ප්‍රවේශ ශාලාව (Lobby), කාර්යාල කාමරය, විසිත්ත කාමරය, ඉදිරි ආලින්ද කොටස, කෑම කාමරය, නිදන කාමර 04, ඇඳුම් මාරු කිරීමේ කාමර, වැසිකිළි, කෑම තබන කාමරය (Pantry), ගබඩා කාමර 02, පැරණි උදුන්, මුළුතැන්ගෙය, රෙදි සෝදන කාමරය (Laundry), සේවක මණ්ඩලයේ නවාතැන් ආදී වශයෙන් මෙහි කාමර වෙන් කර ඇත. තවද බ්‍රිතාන්‍ය සමය නියෝජනය කරනු ලබන ගෘහ භාණ්ඩ රැසක් මෙහි තිබේ.

මෙම අග්‍රාමාත්‍ය නිල නිවස 2007.02.23 දින අංක 1486 දරන ගැසට් පත්‍රය මගින් පුරාවිද්‍යා ආරක්ෂිත ස්මාරකයක් ලෙස ලියාපදිංචි කර ඇති අතර 2015 – 2016 වසරවල දී පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තු අධීක්ෂණයෙන් සංරක්ෂණය කර ඇත.